Αντιμετωπίζουμε μαζί το φαινόμενο του αυτοτραυματισμού

Ο αυτοτραυματισμός συχνά συμβαίνει κρυφά και τα σημάδια μπορεί να είναι διακριτικά. Ωστόσο, ορισμένες ενδείξεις που πιθανά να σημαίνουν ότι το παιδί/νεαρός ενήλικας αυτοτραυματίζεται, είναι:

• Εμφανή ανεξήγητα σημάδια: ουλές, πληγές, κοψίματα, εκδορές ή εγκαύματα που εμφανίζονται συχνά.
• Κάλυψη ώμων, χεριών, ποδιών, ιδιαίτερα σε καταστάσεις που θα ήταν εκτεθειμένα (γυμναστική, κολύμβηση, ζεστός καιρός).
• Συστηματική παρουσία στο φιλικό περιβάλλον άλλων ατόμων με ιστορικό αυτοτραυματισμών.
• Αναζήτηση σχετικού υλικού στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
• Συσσωρευμένα ή κρυμμένα αντικείμενα όπως ξυράφια, κοπίδια, συνδετήρες, αναπτήρες ή αιχμηρά αντικείμενα.
• Σημάδια στο δέρμα που δεν «εξηγούνται» με πειστικό τρόπο.

Αν παρατηρήσετε ουλές, σημάδια ή συμπεριφορές που σας κάνουν να ανησυχήσετε, είναι σημαντικό να προσεγγίσετε την κατάσταση με ψυχραιμία, ευαισθησία και χωρίς κριτική. Μπορείτε να:

• Ξεκινήσετε μια ήρεμη και υποστηρικτική συζήτηση, δείχνοντας το πραγματικό σας ενδιαφέρον και όχι θυμό ή πίεση.
• Ακούσετε προσεκτικά το παιδί σας, χωρίς να το διακόπτετε ή να βγάλετε βιαστικά συμπεράσματα.
• Αποφύγετε τον έλεγχο ή τις τιμωρητικές συμπεριφορές, που συχνά εντείνουν το άγχος και τον κίνδυνο αυτοτραυματισμού.
• Ενθαρρύνετε το παιδί να μιλήσει σε ειδικό ψυχικής υγείας, επισημαίνοντας ότι η αναζήτηση βοήθειας είναι πράξη δύναμης.
• Ζητήσετε και εσείς υποστήριξη από ειδικούς ή υπηρεσίες, ώστε να κατανοήσετε καλύτερα την κατάσταση και να δείτε πώς μπορείτε να βοηθήσετε.

Ο αυτοτραυματισμός αποτελεί σήμα δυσφορίας και όχι «αναζήτησης προσοχής». Η έγκαιρη, ήρεμη και μη επικριτική ανταπόκριση των γονέων μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά στη μείωση του κινδύνου και στη στήριξη του παιδιού.

Το Πρότυπο Κέντρο για την Ψυχική Υγεία των Νέων παρέχει τη δυνατότητα εξ αποστάσεως υποστήριξης μέσω υπηρεσιών τηλε-ψυχιατρικής, ώστε οι νέοι και οι οικογένειες που ζουν εκτός Αθηνών να μπορούν να λάβουν κλινική εκτίμηση, συμβουλευτική και καθοδήγηση χωρίς να απαιτείται φυσική παρουσία. Η τηλε-ψυχιατρική δίνει τη δυνατότητα για άμεση επαφή με εξειδικευμένους επαγγελματίες, μειώνοντας τα εμπόδια πρόσβασης που συχνά υπάρχουν σε απομακρυσμένες περιοχές.

Παράλληλα, η ομάδα μας πραγματοποιεί συντονισμένη προσπάθεια διασύνδεσης με τις διαθέσιμες δομές και υπηρεσίες ψυχικής υγείας της περιοχής σας. Στόχος είναι να εξασφαλιστεί η συνέχεια στη φροντίδα, καθώς και η κατάλληλη παραπομπή όταν απαιτείται υποστήριξη ή πιο εξειδικευμένη παρακολούθηση.

Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζουμε ότι κάθε νέος και κάθε οικογένεια —ανεξαρτήτως τόπου κατοικίας— έχει πρόσβαση σε έγκαιρη, αποτελεσματική και αξιόπιστη υποστήριξη, με σεβασμό στις ανάγκες και τις συνθήκες της καθημερινότητάς τους.

Το Πρότυπο Κέντρο για την Ψυχική Υγεία των Νέων (Δαμάρεως 68, Παγκράτι, 116 33) λειτουργεί 09.00 με 21.00, Δευτέρα έως Παρασκευή και διαθέτει τηλεφωνική γραμμή επικοινωνίας στο 2107462290 και 2107462281, καθώς και ηλεκτρονική διεύθυνση kaan@eginitio.uoa.gr, μέσω των οποίων γονείς, κηδεμόνες και νέοι μπορούν να υποβάλουν ερωτήσεις, να ζητήσουν ενημέρωση ή να προγραμματίσουν ραντεβού.

Κατόπιν επικοινωνίας, οι υπεύθυνοι υπάλληλοι της γραμματείας καταγράφουν με ασφάλεια και εμπιστευτικότητα τα αιτήματα και τα στοιχεία επικοινωνίας (ονοματεπώνυμο και τηλέφωνο) τα οποία στη συνέχεια προωθούνται στον αρμόδιο επαγγελματία της ομάδας.

Στη συνέχεια, ο υπεύθυνος ψυχίατρος επικοινωνεί με τον ενδιαφερόμενο ώστε να οριστεί το πρώτο ραντεβού κλινικής εκτίμησης και να δοθεί η κατάλληλη καθοδήγηση.

Η ομάδα μας απαντά με διακριτικότητα, εμπιστευτικότητα και σε σύντομο χρονικό διάστημα, με στόχο κάθε αίτημα να λαμβάνει έγκαιρη και αξιόπιστη υποστήριξη.

Εάν είσαι σε μια τέτοια κατάσταση είναι σημαντικό να μην μείνεις μόνος/η με αυτά τα συναισθήματα. Υπάρχουν άμεσοι τρόποι να προστατευτείς και να λάβεις υποστήριξη:

• Μίλησε σε κάποιον που εμπιστεύεσαι — έναν φίλο, μέλος της οικογένειας, δάσκαλο ή άλλο ενήλικο που μπορεί να σε ακούσει χωρίς να σε κρίνει.
• Επικοινώνησε με το Κέντρο για την Ψυχική Υγεία των Νέων (Δαμάρεως 68, Παγκράτι, 116 33) μέσω της τηλεφωνικής γραμμής στο 2107462290 και 2107462281 - ή μέσω email στην ηλεκτρονική διεύθυνση kaan@eginitio.uoa.gr. Η ομάδα μας βρίσκεται εδώ για να σε ακούσει και να σε βοηθήσει άμεσα.
• Απόφυγε να μείνεις μόνος/η όταν τα συναισθήματα είναι πολύ έντονα. Η παρουσία έστω ενός ανθρώπου μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο.
• Αν αισθάνεσαι ότι χρειάζεσαι άμεσα βοήθεια, είναι σκόπιμο να επισκεφθείς το Τμήμα Επειγόντων του εφημερεύοντος νοσοκομείου που εξυπηρετεί ψυχιατρικά ή παιδοψυχιατρικά (και για εφήβους) περιστατικά προκειμένου να δεις άμεσα έναν ειδικό. Αν είσαι ανήλικος ζήτα από τους γονείς/κηδεμόνες σου να σε συνοδέψουν.

Το πιο σημαντικό: δεν χρειάζεται να περάσεις αυτή τη δυσκολία μόνος/η. Το να ζητήσεις βοήθεια είναι πράξη δύναμης και ένα πραγματικό βήμα προς την ανακούφιση.

Αν χρειάζεσαι άμεση βοήθεια, υπάρχουν ασφαλείς επιλογές για να μιλήσεις με κάποιον όσο πιο γρήγορα γίνεται:

• Επικοινώνησε με το Πρότυπο Κοινοτικό Κέντρο για την Ψυχική Υγεία των Νέων (Δαμάρεως 68, Παγκράτι, 116 33) μέσω της τηλεφωνικής γραμμής στο 2107462290 και 2107462281 ή μέσω email στην ηλεκτρονική διεύθυνση kaan@eginitio.uoa.gr. Η ομάδα μας μπορεί να σε ακούσει, να σε στηρίξει και να σου δώσει άμεσα καθοδήγηση.
• Μίλησε σε έναν ενήλικο που εμπιστεύεσαι, όπως γονέα, συγγενή, δάσκαλο ή άλλο επαγγελματία.
• Αν αισθάνεσαι ότι κινδυνεύεις άμεσα, είναι σκόπιμο να επισκεφθείς το Τμήμα Επειγόντων του εφημερεύοντος νοσοκομείου που εξυπηρετεί ψυχιατρικά ή παιδοψυχιατρικά (και για εφήβους) περιστατικά προκειμένου να δεις άμεσα έναν ειδικό. Αν είσαι ανήλικος ζήτα από τους γονείς/κηδεμόνες σου να σε συνοδέψουν.

Δεν χρειάζεται να αντιμετωπίζεις μόνος/η δύσκολες σκέψεις ή συναισθήματα. Υπάρχουν άνθρωποι και υπηρεσίες που μπορούν να σε βοηθήσουν άμεσα και με ασφάλεια.

Δεν χρειάζεται να βρίσκεσαι στην Αθήνα για να λάβεις υποστήριξη. Το Πρότυπο Κοινοτικό Κέντρο για την Ψυχική Υγεία των Νέων (Δαμάρεως 68, Παγκράτι, 116 33) προσφέρει τη δυνατότητα να μιλήσεις με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας τηλεφωνικά στο 2107462290 και 2107462281, ώστε να έχεις πρόσβαση σε βοήθεια ανεξάρτητα από το πού ζεις. Οι συναντήσεις μπορούν να γίνουν σε ασφαλές, ψηφιακό περιβάλλον, επιτρέποντάς σου να συζητήσεις ό,τι σε δυσκολεύει χωρίς να χρειάζεται μετακίνηση.

Κατά την επικοινωνία σου, μπορείς να:

• μοιραστείς αυτό που νιώθεις
• πάρεις καθοδήγηση για το πώς να διαχειριστείς τα δύσκολα συναισθήματα
• ενημερωθείς για τα επόμενα βήματα στήριξης που σου ταιριάζουν

Αν χρειάζεται επιπλέον βοήθεια στον τόπο κατοικίας σου, η ομάδα μας μπορεί να σε συνδέσει με υπηρεσίες ψυχικής υγείας της περιοχής σου, ώστε να έχεις πρόσβαση και σε τοπική υποστήριξη ή παρακολούθηση, όταν αυτό είναι απαραίτητο.

Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν είσαι μόνος/η. Ακόμη κι από απόσταση, υπάρχει τρόπος να μιλήσεις με ανθρώπους που μπορούν να σε ακούσουν, να σε καταλάβουν και να σε στηρίξουν με ασφάλεια.

Η επικοινωνία σου με το Πρότυπο Κοινοτικό Κέντρο για την Ψυχική Υγεία των Νέων είναι εμπιστευτική. Οι επαγγελματίες που θα μιλήσουν μαζί σου τηρούν αυστηρά τους κανόνες ιατρικού απορρήτου και προστασίας προσωπικών δεδομένων και δεν μοιράζονται πληροφορίες σου χωρίς τη συγκατάθεσή σου. Στην περίπτωση που είσαι ανήλικος για την εξέτασή σου είναι απαραίτητη η συγκατάθεση των γονέων/κηδεμόνων σου.

Η μόνη εξαίρεση είναι αν θεωρηθεί ότι κινδυνεύει η δική σου ασφάλεια ή η ασφάλεια κάποιου άλλου. Σε αυτή την περίπτωση, οι ειδικοί μπορεί να χρειαστεί να ζητήσουν επιπλέον βοήθεια για να σε προστατέψουν — πάντα με σεβασμό, διακριτικότητα και με στόχο την ασφάλειά σου.

Η βασική αρχή μας είναι να αισθάνεσαι ασφάλεια και εμπιστοσύνη σε κάθε επικοινωνία.

Η αναγνώριση & ο εντοπισμός πιθανών ενδείξεων αυτοτραυματισμού αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για την πρόληψη και την έγκαιρη παρέμβαση. Οι επαγγελματίες υγείας και εκπαίδευσης μπορούν να είναι ιδιαίτερα σημαντικοί σε αυτό, καθώς συχνά βρίσκονται σε θέση να παρατηρήσουν πρώιμες αλλαγές. Πιθανά σημεία που υποδηλώνουν παρουσία αυτοτραυματισμών και αποτελούν βασικά σημεία προσοχής για το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον αλλά και για τους επαγγελματίες υγείας, μπορεί να είναι:

• Κάλυψη ώμων, χεριών, ποδιών, ιδιαίτερα σε καταστάσεις που θα ήταν εκτεθειμένα (γυμναστική, κολύμβηση, ζεστός καιρός).
• Εμφανή ανεξήγητα σημάδια: ουλές, πληγές, καψίματα.
• Παρουσία στο φιλικό περιβάλλον άλλων ατόμων με ιστορικό αυτοτραυματισμών.
• Αναζήτηση σχετικού υλικού στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Το Κέντρο έχει αναπτύξει δομημένο πλαίσιο συνεργασίας και παραπομπής με επαγγελματίες υγείας, εκπαιδευτικούς και φορείς που έρχονται σε επαφή με νέους.

Η συνεργασία μπορεί να περιλαμβάνει:

• Άμεση παραπομπή νέων στο Κέντρο για κλινική αξιολόγηση, συμβουλευτική ή υποστήριξη.
• Συντονισμό μεταξύ επαγγελματιών, ώστε να διασφαλίζεται η συνέχεια της φροντίδας και η ανταλλαγή απαραίτητων κλινικών πληροφοριών (με σεβασμό στο απόρρητο και στο ισχύον νομικό πλαίσιο).
• Τακτική επικοινωνία με σχολεία, πανεπιστήμια, δομές υγείας και κοινωνικές υπηρεσίες για την ολιστική παρακολούθηση των νέων.
• Διασύνδεση με υπηρεσίες ψυχικής υγείας κοντά στον τόπο κατοικίας του νέου, όταν απαιτείται τοπική παρακολούθηση ή επιπλέον εξειδικευμένη παρέμβαση.
• Συμμετοχή σε εκπαιδευτικές δράσεις (σεμινάρια, επιμορφώσεις) που διοργανώνει το Κέντρο για επαγγελματίες.

Το Πρότυπο Κοινοτικό Κέντρο για την Ψυχική Υγεία των Νέων επιδιώκει τις συνεργασίες, αναγνωρίζοντας ότι η έγκαιρη παρέμβαση και η συντονισμένη δικτύωση των υπηρεσιών αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για τη στήριξη των νέων που βιώνουν αυτοτραυματισμούς.

Η πλατφόρμα e-learning του Κέντρου βρίσκεται στο στάδιο των τελικών δοκιμών και θα είναι διαθέσιμη από μέσα Δεκεμβρίου. Η πλατφόρμα θα προσφέρει εξειδικευμένο εκπαιδευτικό υλικό για επαγγελματίες υγείας καθώς και πληροφορίες για το ευρύτερο κοινό. Στην πλατφόρμα θα έχουν δυνατότητα εγγραφής όσοι παρακολουθούν τα σεμινάρια και τις εκπαιδευτικές δράσεις που διοργανώνει το Πρότυπο Κοινοτικό Κέντρο (Δαμάρεως 68, Παγκράτι, 116 33). Επιπλέον, θα έχουν τη δυνατότητα εγγραφής και επίσκεψης όλοι οι ενδιαφερόμενοι/ες, οι οποίοι/ες θα εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους με ένα email στην ηλεκτρονική διεύθυνση kaan@eginitio.uoa.gr προς το Κέντρο.

Μόλις η πλατφόρμα τεθεί σε λειτουργία, οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε:

• Διαδραστικές ενότητες, βίντεο και εκπαιδευτικό υλικό.
• Webinars ή ζωντανές εκπαιδευτικές συναντήσεις.

Το Κέντρο διαθέτει εξειδικευμένο ενημερωτικό υλικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε σχολεία, ακαδημαϊκούς χώρους και φορείς που εργάζονται με νέους. Το υλικό περιλαμβάνει:

• Βασικές πληροφορίες για τον αυτοτραυματισμό.
• Οδηγίες για έγκαιρη αναγνώριση και αρχική υποστήριξη.
• Κατευθυντήριες οδηγίες για ασφαλή επικοινωνία με νέους.
• Προτάσεις για σχολικές ή κοινοτικές παρεμβάσεις ενημέρωσης.
• Φόρμες παραπομπής.

Το υλικό θα είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Κέντρου. Οι επαγγελματίες υγείας και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ζητήσουν πρόσθετο υλικό ή καθοδήγηση μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας στο 2107462290 και 2107462281 ή μέσω email στην ηλεκτρονική διεύθυνση kaan@eginitio.uoa.gr.